Baza wiedzy - Artykuły psychologiczne online

Jest to ostatni z serii artykułów wprowadzających do psychologii transpersonalnej w wersji przedstawianej przez Stanislava Grofa. W miarę możliwości będzie on zwartą całością zrozumiałą samą w sobie, choć znajomość poprzednich artykułów tego cyklu na elektronicznych łamach Plasterka na pewno ułatwi lekturę. Ale jeżeli tylko niniejsze opracowanie pobudzi czytelnika do głębszej refleksji nad sensem swojego istnienia w relacji do całej ludzkości, osiągnie ono swój zasadniczy cel. 

Z pewnością przynajmniej czasami zastanawiamy się, dlaczego niektórym się w życiu powodzi, a innym zawsze wiatr w oczy wieje; dlaczego tylko niektórzy stają się kanonizowanymi świętymi Zachodu lub uznanymi guru Wschodu; dlaczego tak niewielu udaje się przeskok z przeciętności do prawdziwej wielkości w różnorodnych dziedzinach życia, takich jak biznes, sztuka, sport, czy nawet po prostu zdrowie ducha i ciała? Czy taki a nie inny los jest nam pisany jakimś odwiecznym prawem, zostaje ustalony w naszym imieniu przez jakąś wyższą istotę, czy może sami jesteśmy za taki stan rzeczy odpowiedzialni. Odpowiedziom na te pytania poświęcam poniższą refleksję. Artykuł ten potraktujcie, jako zaproszenie, by nad celem życia głębiej się zastanowić.

Psychologia z samej definicji powinna być kartografią naszej psyche, czyli innymi słowy, nauką o różnych wymiarach naszej duszy. Że tak zwykle nie jest, to - według Stanislava Grofa - wina newtonowsko-kartezjańskiego paradygmatu, który od czasów Oświecenia zdominował całą zachodnią naukę, z największą chyba szkodą właśnie dla psychologii. Tylko materialne zjawiska uważane są za realne i godne naukowego traktowania; sfera ducha to domena rzekomo niższej religii, albo po prostu zbiór przesądów z jeszcze niższej półki. W zasadzie wszystkie psychologiczne szkoły w obrębie tego paradygmatu ograniczają się do elementów z naszej biografii jako istotnych dla stanu naszego mentalnego zdrowia.

Psychologia transpersonalna to nie tylko czwarta siła amerykańskiej psychologii (o czym pisałem dla Plasterka w artykule zatytułowanym „Cztery lustra psychologii i filozoficzne piąte koło u wozu"), ale także coraz bardziej licząca się na wszystkich kontynentach szkoła „nauki o duszy".Stanislav Grof dał tej nowej teorii jej obecną nazwę podczas spotkania sześciu jej założycieli w kalifornijskim Menlo Park w 1967 roku i dlatego należy mu się uprzywilejowana pozycja w każdym wstępie do tajników transpersonalnej nauki. 

Według raportu Głównego Urzędu Statystycznego, ponad milion Polaków pracuje ponad 12 godzin dziennie, blisko milion dwieście tysięcy osób zatrudnionych jest w więcej niż jednym miejscu pracy, ponad 80% pracowników przyznała, że zostaje w pracy po godzinach przynajmniej raz w tygodniu. Przeciętnie spędzamy w pracy 48 godzin tygodniowo (powinno to być 40), ale to i tak niewiele w porównaniu z rekordzistami w tej dziedzinie, którzy pracują nawet 60 godzin tygodniowo.

Ku szczytom ludzkiej świadomości, czyli ostatnie słowo o medytacji

Jest to moja ostatnia refleksja na temat medytacji, przynajmniej na jakiś czas. Da się jednak ten artykuł zrozumieć bez znajomości dwu poprzednich („O medytacji pierwsze słowo" i „Drogi coraz wyższej świadomości, albo drugie słowo o medytacji"), które stanowią do niego naturalny, ale niekonieczny wstęp. Postaram się tu opisać cztery najwyższe stany świadomości, jakie na ziemi możemy osiągnąć.

TWOJA ŻYCIOWA MISJA

Znajdź swoje miejsce w świecie i żyj z poczuciem sensu i pasji!

Na pewno nie raz  zastanawiałeś się, po co właściwie jesteś na tej Ziemi, jaki jest sens wszystkiego, co robisz i doświadczasz. Czyżby Twoje życie miało się sprowadzać jedynie do jedzenia, pracy, zarabiania pieniędzy i frenetycznej konsumpcji?

Czasami tego rodzaju pytania nurtują nas nie do końca świadomie sformułowane, odczuwamy je jako pewien dyskomfort - „coś nas gniecie". Innym razem nawiedzają nas one w chwilach uniesienia, inspiracji pięknem przyrody, kiedy czujemy, iż jesteśmy czymś znacznie więcej, niż dotąd potrafiliśmy wyrazić i pokazać światu

Drogi coraz wyższej świadomości, albo drugie słowo o medytacji

W poprzednim artykule na stronach „plasterka,"  zatytułowanym „O medytacji pierwsze słowo," opisałem niektóre korzyści płynące z praktyki kontemplacji. By zrozumieć kolejne funkcje tej antycznej praktyki, wypada mi najpierw przedstawić szczeble rozwoju ludzkiej świadomości od urodzenia, aż do najwyższego poziomu, wciąż jeszcze związanego z umysłem. Przyjmuję tutaj terminologię dwu Jeanów, Piageta i Gebsera, w formie zaadoptowanej przez Kena Wilbera, a wspaniale streszczonej i o osobisty element wzbogaconej przez Jima Mariona. Być może istnieją polskie tłumaczenia ich dzieł (Piageta na pewno), ale ponieważ nie mam do nich dostępu, zdany jestem na własne tłumaczenie tych nieco technicznych terminów. Może to być mylące dla tych, którzy już znają przyjęte przez innych nazewnictwo, za co niniejszym przepraszam. 

Medytacja ma za sobą długą historię niemal pięciu tysięcy lat. Według niezliczonych badań, ma moc przedłużania naszej młodości. Jej praktyka wymaga czasu, ale jeżeli jej owoce są przynajmniej w połowie tak wspaniałe, jak niektórzy twierdzą, dzięki niej, w ostatecznej analizie, możemy tylko zyskać. Ponieważ jest ona niezwykle ważna dla tych, którzy ją na co dzień uprawiają (a jest ich w samych Stanach Zjednoczonych około dziesięć milionów) i tak wiele jej poświęcono badań, czuję się zmuszony podzielić moją o niej refleksję na dwie części. W tym pierwszym odcinku skoncentruję się na bardziej spektakularnych ale mniej istotnych owocach tej starożytnej praktyki. Najpierw jednak spróbuję medytację zdefiniować.

Wiosna za oknem święta za pasem. Najlepsza pora na zabranie się za porządki!!!  Pewnie dla wielu z Was sprzątanie, to kolejny obowiązek, syzyfowa praca, strata czasu, ciężka harówka (każdy może dodać swoje określenie). Jednak wieloletnie badania, oparte na wywiadach i obserwacji, pokazują, że myjąc podłogę, trzepiąc dywany czy pucując szklane przedmioty wprowadzamy harmonię i ład nie tylko do naszego mieszkania, ale także do naszej duszy. Okazuje się, że sprzątanie może mieć walory terapeutyczne.

Często zupełnie bezwiednie stajemy się więźniami naszej przeszłości. Zamknięci w pułapce wspomnień, wciąż na nowo przeżywamy minione zdarzenia.  Zdarza się, że przeszłość skutecznie odcina nas od teraźniejszości. Uwikłani  w ciągłe rozpamiętywanie krzywd i bolesnych przeżyć nie dostrzegamy, że czas przepływa nam przez palce. Mijają dni, miesiące, lata a my ciągle tkwimy w miejscu bez przyszłości...

Macocha z bajki o królewnie Śnieżce i siedmiu krasnoludkach miała tylko jedno lustro, które mówiło jej prawdę, gdy tylko przepiękna kobieta wypowiadała magiczną formułę: „Lustereczko, powiedz przecie, kto jest najpiękniejszy na świecie?" Gdybyśmy spotkali Panią Psycholog amerykańskiego pochodzenia, miałaby ona do zaofiarowania przynajmniej cztery zwierciadła do naszego wyboru. A gdyby przy okazji okazała się osobą uczciwą, miałaby też ze sobą piąte lustro filozofii, które mogłoby nam pomóc połączyć cztery obrazy z osobnych odbić w jedną, można mieć nadzieję, że wspaniałą, ale na pewno pomocną fotografię. Zamiast ostatecznego obrazu, którego cztery wersje każdy musi zobaczyć sam, by potem stworzyć ich syntezę, poniżej postaram się tylko opisać same zwierciadła.

„Żaden ptak nie wzbije się zbyt wysoko, jeśli tylko własnych użyje skrzydeł"

William Blake, Zaślubiny Nieba i Piekła

Sobotni wieczór. Szykujesz się do wyjścia z mężem. Zaplanowaliście romantyczny wieczór, taki jak dawniej kiedy jeszcze nie było dzieci. Twoja mała córeczka przygląda się jak wybierasz sukienkę, robisz makijaż, przymierzasz buty.

„Chwała, kpina i zagadka świata"

Aleksander Pop

O miłości powstały tomy rozpraw. Od starożytności po współczesność miłość jest tematem, który powinien się znaleźć w dorobku każdego szanującego się  psychologa, filozofa,  teologa... .

A co z zakochaniem?

Gdybym była sławną panią profesor psychologii i poproszono by mnie o wygłoszenie krótkiego referatu na temat optymizmu najpierw bardzo bym się ucieszyła, bo optymizm to coś co od jakiegoś czasu mam i chyba nawet w nadmiarze, ale nie narzekam od tego głowa nie boli. I optymizm to jedyna filozofia życiowa jaką chcę wyznawać i propagować. Jednak to byłoby tylko  najpierw, bo później miałabym wielki problem, co tak właściwie o tym optymizmie miałabym powiedzieć. I od czego zacząć.

„Wśród ludzi jest się także samotnym".

Antoine de Saint-Exupery, Mały Książe

Spotkałam w swym życiu ludzi samotnych, którzy samotnie wcale się nie czuli, spotkałam i takich, którzy w otoczeniu rodziny i przyjaciół cierpieli z powodu osamotnienia. Samotność nie wybiera, może spotkać każdego z nas-malucha, który nie zna miłości rodziców, nastolatka zaszczutego przez grupę rówieśniczą, młodą kobietę, która przypomina „kościotrupa", ale w lustrze nadal widzi spasionego prosiaka, mężczyznę, od którego świat wymaga by był romantyczny, zaradny, opiekuńczy, dobrze zarabiał ... no i koniecznie świetnie tańczył, staruszka, który przeżył już wszystko, nawet własne życie.

GRA W ŻYCIE...

Narracyjna GRA

(auto)Biograficzna

W osiemdziesiąt historii do-o-KOŁA ŻYCIA

Celem niniejszego artykułu jest wprowadzenie do autorskiej metody wspomagania rozwoju współczesnego dorosłego człowieka opracowanej przeze mnie w formie narracyjnej

GRY (auto)BIOGRAFICZNEJ zatytułowanej  W osiemdziesiąt historii do-o-KOŁA ŻYCIA

Z metodą tą będzie można się zapoznać w najbliższym czasie w ramach proponowanych przeze mnie - pod patronatem portalu społecznościowego PLASTEREK - warsztatów tematycznych.

By całą imprezę z Pune przenieść do naszego wnętrza wystarczy jeszcze odkryć, że jest nas tam wielu (...).

Ponieważ tego typu domowników naszego wnętrza nie da się łatwo policzyć, proponuję bardziej psychologiczną klasyfikację zainspirowaną teoriami panów Junga i Berna. Na ich cześć dwa domy w naszej wewnętrznej wiosce będą się nazywały Jung i Berne.

Sens Noworocznych postanowień

Nowy Rok to dla wielu z nas nowa czysta kart, jeszcze nie zapisana, jeszcze nie splamiona rzeczami, które w późniejszym okresie wywołają u niektórych poczucie wstydu i rozczarowania. Nowy Rok dla wielu z nas jawi się jako świetna okazja do złożenia sobie przyrzeczeń.

Każdy z nas kieruje się indywidualną (ze swojego punktu widzenia idealną) opowieścią o miłości, której poznanie stanowi - być może - jeden z podstawowych elementów ludzkiej wiedzy na temat samego siebie. Sami stwarzamy narracyjne światy, na które następnie reagujemy i w których „zamieszkujemy", zapraszając do nich zarazem inne osoby, kreujące i zamieszkujące własne narracyjne „planety" ...

Ludzie ze swojej natury są istotami duchowymi, ponieważ - w przeciwieństwie do natury nieożywionej oraz innych istot żywych - kierują się potrzebą zadawania pytań o charakterze podstawowym, a zarazem ostatecznym, m. in. o kondycję ludzką oraz o sens własnego życia.

Inteligencja duchowa (spiritual quotient - SQ), stanowi rodzaj dyspozycji oraz  zestaw umiejętności „przenoszenia" tego, co doświadczane jest jako duchowe na podejmowane działania i uogólnione poczucie jakości życia. Umożliwia ona docieranie do głębszych pokładów ludzkich możliwości bądź aspiracji, warunkuje osiąganie kontaktu z całością, poczucia własnej integralności, a zarazem z własnym głębokim centrum.

Kryzysy (rozumiane tu jako sytuacje trudne, wzbudzające lęk i poczucie bezradności) są nieodłącznym towarzyszem naszego indywidualnego rozwoju. Nasze funkcjonowanie biologiczne to nieustanne balansowanie między zdrowiem a chorobą. Chorobę, w kontekście naszych rozważań można potraktować tu jako sytuacje kryzysową. Zwykle pojawia się nagle, zaskakując nas i całkowicie (nieraz) zmieniając nasz dotychczasowy tryb życia (co samo w sobie może już być odczuwane jako kryzys). Proces biologicznego starzenia się, którego finałem jest nieuchronna śmierć to także potencjalne źródło wielu kryzysów (kryzys wieku średniego, klimakterium, utrata sprawności fizycznej i umysłowej, osamotnienie).

O psychologicznych aspektach pośpiechu naszego powszedniego.

Jesteśmy pokoleniem cierpiącym na chroniczny brak czasu. Żyjemy w poczuciu, że czas płynie za szybko, że jest go za mało, że wciąż go na coś nie starcza. Próbujemy postępować tak, jakbyśmy mieli władzę nad czasem: chcemy go spowolnić, zatrzymać lub dobrze zapełnić i wykorzystać. Jakie ponosimy tego skutki? Co możemy zrobić, aby zamiast życia na czas mieć czas na życie?

12 strategii pomysłowego pokonywania przeszkód na ścieżkach naszego życia.

Wprowadzenie do koncepcji wspomagania rozwoju człowieka na przestrzeni całego życia autorstwa Carol S. Pearson

Opowiadanie to jest fragmentem książki Andrzeja Setmana pt. „Nie...chcę żyć".

Przeczytaj dlaczego warto móc, a nie musieć oraz czemu wszelkie powinności nas ograniczają. Historia ta tłumaczy psychologiczne mechanizmy kilku słów, które częstokroć nadużywamy.

Zapraszamy do lektury oraz dyskusji.

Asertywność brzmi dobrze nie tylko w CV. Jednym kojarzy się z niezachwianą pewnością siebie, innym z odwagą mówienia wprost. Asertywni ludzie wzbudzają sprzeczne emocje, są radośnie witani lub omijani z lękiem, jednak bez względu na wywoływane reakcje zyskują w otoczeniu znaczny szacunek...

Stres nie jest niczym innym, jak tylko pozostałością po naszych praprzodkach, którym szalenie był do przeżycia potrzebny, a raczej to co robił z organizmem pomogło im przetrwać. Pod wpływem stresu bowiem aktywizowany jest układ współczulny (taka część układu nerwowego niezależna od naszej woli), dochodzi do zmian w procesach fizjologicznych, wzrasta poziom wydzielanych hormonów - adrenaliny, noradrenaliny, tyroksyny.

Pani Agnieszka Misiak jest psychologiem z uprawnieniami pedagogicznymi, absolwentką Uniwersytetu Łódzkiego oraz licznych kursów i szkoleń doskonalących z zakresu psychoterapii i psychoedukacji. Aktualnie w trakcie zdobywania uprawnień trenerskich w szkole trenerów Grupy TROP. Współpracuje jako autor - konsultant i/lub ekspert - z licznymi wydawnictwami i portalami psychoedukacyjnymi (m.in. WSiP, adhdonline.pl).

Pani Agnieszka Misiak na portalu Plasterek.pl, sprawuje pieczę nad merytoryczną poprawnością artykułów w zakresie tematyki ADHD oraz poradnictwa dla nauczycieli.

Prof. dr hab. Władysław Łosiak - jest kierownikiem Zakładu Psychologii Klinicznej w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się na problematyce stresu, związanych z nim procesów poznawczych i emocjonalnych oraz podstawowych kategorii procesów readaptacji. Pan prof. dr hab. Władysław Łosiak na portalu Plasterek.pl jest Ekspertem, sprawującym pieczę nad merytoryczną poprawnością artykułów w zakresie tematyki stresu.